Projecten

Bedrijfsobjectenmodel Netwerken (BOM-N)
Bedrijfsobjectenmodel Transportnetwerken (BOM-T)
Bedrijfsobjectenmodel Vaarwegennetwerken (BOM-V)
Netwerkdefinities Netwerken Algemeen, Transportnetwerken en Vaarwegennetwerken
Advies Digitaal platform voor ruimtelijke ontwikkeling
T3D-Ontologie
Validatie Doelarchitectuur Vaarwegennetwerk
Masterclass Datacentrisch informatiseren
Gemeentelijk Gegevenswoordenboek
Routekaart Provincies en datagedreven assetmanagement
Totaal Driedimensionaal (T3D)
Doelarchitectuur Vaarwegennetwerk
Kennissessies Gegevensmanagement
Analyse definities vaarwegen
Impactanalyse Omgevingswet
Tactisch gegevensmanagement
Routekaart Gemeenten en BIM
Workshop BIM in gemeenten
Workshop BIM
Verkenning update IENC-NL
Digitaal Stelsel Bouw & Installatie (DSBI)
Gemeenten en BIM
Informatiehuis Bouw en BIM
Kennisportaal IENC
Harmonisatie Bouwwerkinformatievoorziening
Informatiemodel Systems Engineering voor de Nederlandse bouwketen (IM-SE-NL)
Leergang Omgevingsrecht en geodata
Elektronische Vaarkaarten en -systemen via Allianties
Objecttypenbibliotheek
CB-NL: Conceptenbibliotheek Gebouwde Omgeving
Gebiedsmodel
Bouwwerk- en Gebiedsmodellen in gemeentelijk perspectief
ENC Productspecificaties
Architectuurverkenning ENC-Productie Rijkswaterstaat
CORA 3.0
3D Stad & Bouw
BIM-Omgeving
Medische Informatie-Architectuur
B5 OP DE KAART: Architectuurverkenning Geo-informatie
Onderzoek realtime bereikbaarheid centrale registers
UDS

 


Bedrijfsobjectenmodel Netwerken (BOM-N)

2023

Als basis voor de netwerkmodellen in de OTL van Rijkswaterstaat is door Hein Corstens een voorstel voor een algemeen netwerkmodel uitgewerkt. Het is gebaseerd op de toepasselijke standaarden, met name de Geonovumstandaard voor het maken van informatiemodellen (MIM), de Regels voor informatiemodellering van de gebouwde omgeving (NEN 2660) en  het Basismodel geo-informatie (NEN 3610). Het model is uitgewerkt op vier niveaus:

  1. Abstract netwerkmodel, gebaseerd op het wiskundige concept ‘graaf’ (een verzameling punten (‘knopen’) die onderling verbonden zijn (door ‘zijden’).
  2. Fysiek netwerkmodel: toepassing van het abstracte netwerkmodel toegepast op fysieke objecten – objecten die bestaan of kunnen bestaan binnen de fysieke 4D ruimte-tijd (NEN 2660).
  3. Ruimtelijk netwerkmodel: verbijzondering van het fysieke netwerkmodel naar ‘ruimtelijke gebieden’ (NEN 2660) ofwel ‘virtuele ruimten’(NEN 3610), zoals zijn (vaar)wegverbindingen. Op dit niveau kan een relatie gelegd worden tussen het netwerk en de assets, die het implementeren.
  4. Functioneel netwerkmodel: verbijzondering van het Ruimtelijk netwerkmodel door specifieke functies toe te kennen aan de ruimtelijke gebieden, bijvoorbeeld de functie Transport. Kader: NEN 3610.

Bedrijfsobjectenmodel Transportnetwerken (BOM-T)

2023

Voor het transportnetwerkmodel is een voorstel uitgewerkt als een verdere specialisatie van het Functioneel netwerkmodel. Het is een basis voor Assetmanagement 2.0. Assetmanagement 2.0 is geen assetmanagement in de beperkte zin van het woord – technisch beheer van fysieke assets -, maar, zoals het RWS-bestuur in 2000 heeft besloten, een kernproces assetmanagement (conform ISO 55000), waar álle processen onder vallen. In de komende jaren zal dit uitkristalliseren: RWS ontwikkelt zich door als professionele assetmanager. Als gevolg daarvan moeten objecten integraal bekeken worden, zowel fysiek als functioneel. Daarnaast is het model gebaseerd op relevante standaarden (met name NEN 2660 en NEN 3610), Enterprise- en Data-architectuur Rijkswaterstaat, de OTL als centraal informatiemodel, Linked Datastandaarden, Geostandaarden, Internationale netwerkstandaarden en de Omgevingswet. Het BOM-T bestaat uit een tabel met bedrijfsobjecten en definities en een informatiemodel.


Bedrijfsobjectenmodel Vaarwegennetwerken (BOM-V)

2023

Hein Corstens heeft een voorstel voor een nieuwe versie van het Bedrijfsobjectenmodel Vaarwegennetwerken (BOM-V) uitgewerkt als onderdeel van de Doelarchitectuur Vaarwegennetwerken uit 2021 op basis van een uitgebreide consultatie- en validatieronde en het Bedrijfsobjectenmodel Transportnetwerken (BOM-T).
Een uniform vaarwegennetwerkmodel, eenvoudig gedefinieerd als een samenhangend geheel van punten en lijnen, dat alle vaarwegen met hun kenmerken representeert, is een noodzakelijke basis voor scheepvaartverkeersmanagement. Maar ook in breder verband is zo’n netwerk nodig, bijvoorbeeld om vaarwegassets te registreren of om vaarweg- en watersysteemgegevens te koppelen. Het netwerk is ook een basis voor verkeers- en vervoersmodellen. In een nog breder verband is zo’n vaarwegennetwerk een schakel in een systeem van meerdere transportnetwerken, geïntegreerd in landelijke geografische basisregistraties.
Met het model is een ‘kapstok’ geformuleerd voor zowel actuele toepassingsgebieden (RIS, nautisch beheer, monitoring van de scheepvaart, enz.) als toekomstige toepassingsgebieden (zoals Smart Shipping) en is een basis gelegd voor de integratie van vaarweggegevens in breder verband, zowel nationaal als internationaal.
Het BOM-V2 bestaat uit een tabel met bedrijfsobjecten en definities en een informatiemodel.


Netwerkdefinities Netwerken Algemeen, Transportnetwerken en Vaarwegennetwerken

2023

Aan de in BOM-N, BOM-T en BOM-V benoemde objecttypen en de daarbij behorende relaties zijn voorstellen voor definities toegevoegd. Het resultaat is een uitgebreid overzicht in Excel-formaat, dat kan dienen als input voor de OTL van Rijkswaterstaat.
De basis is een taxonomie van alle relevante netwerkbegrippen en aanpalende begrippen (zoals assets, functies, gebieden, e.d.). De taxonomie loopt van heel abstract (‘Topconcept’) tot heel concreet (‘Basculebrugdoorvaartruimte’, ‘Brugdoorvaartruimtepuntgeometrie’, ‘Maximale scheepslengte’, e.d.).
Per objecttype worden twee definities vermeld:
– OTL-definitie: definitie, waarbij zoveel mogelijk strikt volgens de methode van subtypering door middel van het toevoegen van eigenschappen gewerkt wordt.
– Domeindefinitie: definitie die binnen het domein gehanteerd wordt, eventueel logisch en taalkundig bijgesteld.
Op die manier zijn de begrippen enerzijds geschikt voor logische afleidingen en anderzijds begrijpelijk voor de gebruikers in het relevante domein.


Advies Digitaal platform voor ruimtelijke ontwikkeling

2023

Corstens informatiearchitectuur heeft voor TerraScope een advies opgesteld over de inhoud van en de te volgen koers met betrekking tot TerraStudio, een digitaal platform voor datagedreven ruimtelijke ontwikkeling en assetmanagement. In het platform kunnen tienduizenden gegevensbronnen semantisch objectgericht gekoppeld worden aan een digital twin van een ruimtelijk gebied. Het platform biedt geavanceerde tools voor het combineren, analyseren en presenteren van verschillende soorten data, leidend tot:
• eenmalige opslag, meervoudig gebruik;
• integraal inzicht;
• betere afstemming doordat meerdere participanten in één consistent model samenwerken.


T3D-Ontologie

2022-2023

In het kader van het programma Totaal Driedimensionaal (T3D) van de gemeenten Amsterdam, Rotterdam en Den Haag en de VNG is met Hein Corstens als projectleider een project ontologie uitgevoerd, gericht op:

  1. Het laagdrempelig als ontologie beschikbaar stellen van het informatiemodel van T3D. Het resultaat is te vinden op GEMMA online
  2. Semantische analyse, gericht op een klein aantal objecttypen in T3D en hierbinnen op het aspect geometrie. Verschillende relevante definities en informatiemodellen (zoals IFC en CityGML) betreffende 3D objecttypen (zoals Gebouw, Boom en Geometrie) zijn geïnventariseerd en geanalyseerd. Doel was helderheid te verkrijgen in terminologie en definitie, zowel voor de mens als voor de computer. Het resultaat staat hier.

In april 2023 is de rapportage opgeleverd.


Validatie doelarchitectuur vaarwegennetwerk

2022

De in 2021 opgeleverde Doelarchitectuur Vaarwegennetwerk is in 2022 gevalideerd en uitvoerig besproken in consultaties en een workshop. Er werd geconcludeerd dat de architectuur een goede basis biedt voor de gegevensarchitectuur voor vaarwegen en kan functioneren als referentiemodel. Deze architectuur zou verder uitgewerkt moeten worden als deelarchitectuur van een meer algemene architectuur voor alle netwerken (water, wegen, vaarwegen). Dit in aansluiting bij nationale en internationale standaarden. Tevens zou de inbedding in de RWS-architectuur verbeterd moeten worden. Dit impliceert het onderbrengen van de definities uit het BOM-V en de uitwerking daarvan in het CIM-V en alles wat daarbij hoort in de RWS-ontologie ofwel de OTL.


Masterclass Datacentrisch informatiseren

2022

In opdracht van CO-BIDT heeft Hein Corstens op 28 maart 2022 een masterclass ‘Datacentrisch informatiseren’ verzorgd. ‘Datacentrisch informatiseren’ is gericht op effectieve inzet van data op basis van het besturingsparadigma. Vanuit die visie is ingegaan op data & metadata en theorie en praktijk van ontologieën.


Gemeentelijk Gegevenswoordenboek

2021-2022

De (lokale) overheid gebruikt in ieder beleidsterrein vele begrippen in haar werkprocessen en in de communicatie met organisaties en inwoners. Dit komt duidelijk naar voren bij de ontwikkeling van informatiesystemen, waarbij proceseigenaren, informatie-architecten, softwareontwikkelaars, gebruikers en beheerders met elkaar in gesprek zijn. Deze begrippen zijn niet altijd eenduidig beschreven. Al langere tijd bestaat de behoefte aan een overzichtelijk en toegankelijk informatiepunt, dat ook al bestaande woordenlijsten in basisregistraties makkelijk vindbaar maakt. Zo’n ‘woordenboek’ bevat alle begrippen, in de context waar zij gebruikt worden. Het geeft definities, synoniemen, afkortingen en eventueel vertalingen.
Het bovenstaande komt pregnant naar voren in de ontwikkeling van de Common Ground, het in ontwikkeling zijnde nieuw gemeentelijke stelsel voor de informatievoorziening, dat af wIl van de situatie, waarin gegevens alleen te raadplegen of te gebruiken zijn door de applicatie, waarmee ze zijn vastgelegd. Data moeten los van de applicaties opgeslagen worden en in alle relevante processen gebruikt en onderhouden kunnen worden. Daartoe moeten die gegevens op een gestandaardiseerde eenduidige manier vastgelegd worden. Dat betekent dat de begrippen eenduidig gedefinieerd moeten worden in relatie tot elkaar, uitgaande van een aantal basisbegrippen, waardoor het duidelijk is – ook voor machines – wanneer en zo ja hoe ze op een betekenisvolle manier in combinatie gebruikt kunnen worden.
Demodam is een fictieve gemeentewebsite die laat zien welke herbruikbare open source producten en diensten er beschikbaar zijn voor gemeenten, op basis van Common Ground principes. Tijdens de Demodam Hackathon II op vrijdag 5 november 2011 konden pitches worden ingediend voor oplossingsrichtingen die het hele ecosysteem van Common Ground en/of Demodam ondersteunen. Marcel Krassenburg en Hein Corstens hebben het idee van een Gemeentelijk Gegevenswoordenboek ingediend en daarvoor is een innovatiebudget toegekend. Het innovatiebudget maakte het mogelijk om samen met geïnteresseerde gemeenten een Proof of Concept op te zetten. Dat maakt zichtbaar hoe het Gemeentelijk Gegevenswoordenboek kan werken en hoe het bruikbaar is voor alle 352 gemeenten. Op 9 december 2022 is ons rapport opgeleverd.


Routekaart Provincies en Datagedreven assetmanagement

2021-2022

Om greep te krijgen op het proces van digitalisering is  – in navolging van een succesvol initiatief van de gemeenten – een routekaart ontwikkeld met stappen die een provincie kan zetten bij de digitalisering van bouwwerkinformatie bij de provinciale taken, de Routekaart Provincies en Datagedreven Assetmanagement. Doelen hiervan zijn:

  • inspireren;
  • leveren van een basis voor een eigen plan van aanpak;
  • bieden van een kern van een gemeenschappelijke taal om over het onderwerp te communiceren;
  • bieden van een basis voor quick scans bij de provincies, waarbij de routekaart dient als gespreksleidraad.

De routekaart is primair gericht op de provinciale rol van opdrachtgever voor en beheerder van infrastructuur en openbare ruimte. Die rol wordt echter in relatie gebracht met direct daarmee verband houdende rollen, te weten beleidsvoorbereiding en -uitvoering in de domeinen fysieke leefomgeving en mobiliteit en het verzorgen van de benodigde registraties. 

De Routekaart Provincies en Datagedreven Assetmanagement is het resultaat van een in 2022 uitgevoerde opdracht van het IPO aan CROW.  CORSTENS informatiearchitectuur heeft in opdracht van CROW in samenwerking met de provincies de routekaart ontwikkeld

Klik hier voor de interactieve routekaart. Zie hier of hier de rapportage.


Totaal Driedimensionaal (T3D)

2021-2023

Totaal Driedimensionaal (T3D) was een programma van de gemeenten Amsterdam, Rotterdam en Den Haag en de VNG, dat ten doel had de 3D informatievoorziening door gemeenten aan inwoners, politiek, initiatiefnemers, projectontwikkelaars, dataleveranciers, architecten, aannemers, andere overheden en de eigen organisatie te verbeteren. Dit gebeurde via verkenningen door middel van usecases met gebruikers teneinde hun behoeften te achterhalen en te vertalen in eisen aan 3D data en registraties en de realisering van oplossingen. Om dit mogelijk te maken werd een samenhangende proefopstelling gerealiseerd. De usecases betroffen vergunningverlening, watermanagement en enkele toepassingen betreffende gebouwen, in het bijzonder de binnenkant ervan. In de usecases werd de gehele keten van gegevensinwinning, -registratie en -gebruik beproefd en kwamen diverse technologieën zoals BIM, Lidar scanning en zelf tekenen aan de orde. Voor het programma was een groot aantal onderzoeksvragen aan de orde, die op een gecoördineerde manier beantwoord moesten worden en waarover samenhangend gerapporteerd moest worden. Hiervoor was CORSTENS Informatiearchitectuur ingeschakeld. De resultaten van T3D zijn te vinden via het T3D-kennisportaal. De eindrapportage is opgesteld door Hein Corstens en Gerlof de Haan. Hein Corstens heeft verder de redactie verzorgd van de rapportage over de usecase (binnenkant) Gebouwen en meegewerkt aan de rapportage over de usecase Watermanagement.


Doelarchitectuur Vaarwegennetwerk

2021

Het digitale vaarwegennetwerk is, eenvoudig gedefinieerd, een samenhangend geheel van punten en lijnen, dat alle vaarwegen met hun kenmerken representeert. Het doel is het verbinden en uniformeren van de bestaande vaarwegennetwerken, waardoor meer samenhang ontstaat en samenwerking tussen beheerders, domeinen, overheden en landen wordt bevorderd. Een uniform basis- of kernnetwerk is noodzakelijk voor scheepvaartverkeersmanagement, asset management, koppeling van vaarweg- en watersysteemgegevens, verkeers- en vervoersmodellen, integratie van transportgegevens over de modaliteiten heen en het voorzien in kerngegevens en basisgegevens.

Voor het vaarwegennetwerk in Nederland is een doelarchitectuur opgesteld, bestaande uit twee delen: een Bedrijfsobjectenmodel-Vaarwegennetwerk (BOM-V) en een Conceptueel informatiemodel-Vaarwegennetwerk (CIM-V).

Het Bedrijfsobjectenmodel heeft tot doel te komen tot overeenstemming tussen de stakeholders over de definitie van de centrale ‘onderwerpen van gesprek’, de bedrijfsobjecten, en hun onderlinge relaties.

Het Conceptueel informatiemodel is een implementatie-onafhankelijke objectgeoriënteerde uitwerking van het bedrijfsobjectenmodel in de vorm van definities en UML-modellen van objecttypen, attribuutsoorten en datatypen. Het CIM-V vormt de basis voor logische en technische datamodellen voor concrete toepassingen en is verder een referentie voor bestaande toepassingen die aangepast moeten worden. Het CIM-V is gebaseerd op de toepasselijke standaarden zoals INSPIRE, CityGML, NEN 2660 en NEN 3610.


Kennissessies Gegevensmanagement

2021

In een achttal sessie is op een interactieve wijze kennis overgedragen over gegevensmanagement: theorie en praktijk met vele voorbeelden. Onderwerpen:

  • Data: pragmatisch, semantisch, syntactisch en technisch gezien.
  • Modelleringsniveaus: MIM – Metamodel Informatiemodellering
  • Data als model van de realiteit, Digital Twin
  • Datakwaliteit
  • Dataproductie- en beheerproces
  • Dataplatforms
  • Masterdata, , basisregistraties, referentiegegevens
  • Gegevensmodellen
  • Ontologie
  • Metadata
  • Gegevenswoordenboek, gegevenscatalogus
  • Gegevensarchitectuur
  • Modelleertalen
  • Semantic Web en Linked Data
  • Standaarden
  • Organisatie
  • Visie- en strategieontwikkeling
  • Gegevensmanagement als assetmanagement


Analyse definities vaarwegen

2020

In het domein scheepvaartverkeersmanagement (SVM) wordt voor de informatie over vaarwegen gebruik gemaakt van vele bronnen, waarvan de definities niet aansluiten op de internationale RIS-standaarden en bovendien onvolledig of onderling inconsistent zijn. Het gaat onder meer om definities in NWB-Vaarwegen, FIS-VNDS (Fairway Information System – Vaarweg Netwerk Data Services), DIB (Dynamic Information Builder), INSPIRE, COMEX (Corridor Management Execution) en TENtec (informatiesysteem t.b.v. het Trans-European Transport Network). De inventarisatie en analyse van gegevensmodellen en definities betreft diverse onderdelen, zoals havens en kunstwerken zoals bruggen en sluizen. Het onderdeel netwerk is meer diepgaand geanalyseerd met als resultaat een samenvattende analyse met het voorstel om de komende tijd aan een samenhangend geheel van vaarwegennetwerken te werken op basis van een gemeenschappelijke kern. Annex het project is meegewerkt aan een haalbaarheidsonderzoek naar de mogelijkheid om het TENtec-netwerk te genereren uit het COMEX-netwerk.


Impactanalyse Omgevingswet

2020

Voor de gemeente Bergen (L) is een impactanalyse digitalisering Omgevingswet uitgevoerd. De gemeente Bergen heeft al stappen gezet richting implementatie Omgevingswet. Zo zijn er een omgevingsvisie en een implementatieplan Omgevingswet vastgesteld en denkt de gemeente als één van de eerste gemeenten in Nederland na over de operationalisatie van omgevingswaarden. In de uitvoering wordt in 2020 in regionaal verband een nieuwe VTH-oplossing ingevoerd. Niettemin zijn er nog vele gaps te overbruggen. Deze zijn in kaart gebracht en vertaald in een concreet implementatieplan. Aspecten, die uitgewerkt zijn, zijn onder meer:

  • implementatie van digitale versies van omgevingsvisie en omgevingsplan conform de standaarden;
  • bepaling van wijze van vastlegging van het programma en de bijhouding ervan;
  • implementatie van de VTH-oplossing;
  • uitwerking monitoring en evaluatie
  • zaakgericht werken
  • gegevensmanagement
  • samenhang van applicaties incl. relatering aan het DSO-LV.

De opdracht is uitgevoerd in samenwerking met Dirk Moree (Telengy Management en Advies).


Tactisch gegevensmanagement

2019


De gemeente Zoetermeer streeft naar datagedreven sturen en werken. Dat impliceert een degelijke gegevenshuishouding. Om daarvoor een basis te leggen heeft de gemeente een opdracht verstrekt aan de bedrijvencombinatie CORSTENS informatiearchitectuur en Telengy Management & Advies. De opdracht is gericht op:

  • analyse en beoordeling (quick scan) van de gemeentelijke gegevensverzamelingen;
  • gemeentelijke gegevensarchitectuur;
  • plan van aanpak voor de implementatie van gegevensmanagement.

De uitwerking vindt plaats vanuit een gemeentebrede visie op gegevensmanagement, maar is toegespitst op het domein van de fysieke leefomgeving, met name de Omgevingswet.


Routekaart Gemeenten en BIM

2018

Gemeenten staan voor de grote opgave om zich voor te bereiden op digitale ontwikkelingen, die zowel in de bouw als in het beheer gaan plaatsvinden. Zij zullen daarmee te maken krijgen in diverse domeinen en in diverse rollen. Bijvoorbeeld in de rol van bevoegd gezag in het kader van het omgevingsbeleid (omgevingsvisie, omgevingsplan, omgevingsvergunning, toezicht en handhaving). Of in de rol van opdrachtgever voor (bouw)werken, beheerder van de openbare ruimte en gebouwen, en als bronhouder en leverancier van (basis-)gegevens. Als voorbereiding hierop is op initiatief van BIM-loket door de VNG een project (pilotstarter) geëntameerd, gericht op een routekaart BIM voor gemeenten. In 2018 is dat project uitgevoerd met Hein Corstens als projectleider. Met de Routekaart Gemeenten en BIM wordt beoogd een overzicht te schetsen van de stappen die een gemeente kan zetten bij de digitalisering van bouwwerkinformatie (BIM) bij de gemeentelijke taken. Resultaten: de routekaart, een rapport en een conferentie. Aan de pilotstarter namen naast VNG en BIM-lokt deel: de gemeenten Almere, Alphen aan den Rijn, Amsterdam, Den Haag, Eindhoven, ’s-Hertogenbosch, Rotterdam, Venray en Wijchen, het samenwerkingsverband Het Gegevenshuis, stichting ISSO en de bedrijven Building Changes, J-Con Advies, Plangarant en Roxit.


Workshops BIM in gemeenten

2018-2019

In samenwerking met Building Changes zijn workshops voor gemeenten georganiseerd, gericht op meer inzicht in de betekenis van BIM voor de gemeente om vervolgens met BIM aan de slag te gaan in de verschillende domeinen, waarin dat relevant is: ontwikkeling en beheer van openbare ruimte en gemeentelijk vastgoed, omgevingsbeleid, vergunningverlening, toezicht & handhaving en registratie van objecten in de omgeving.


Workshop BIM

2017

In samenwerking met CONTAKT is een workshop georganiseerd voor een groot ingenieursbureau, gericht op het in kaart brengen van het BIM-applicatielandschap en de inventarisatie van kansen en knelpunten. Achterliggend doel was om volwassenheidsniveau level 2 te bereiken


Verkenning update IENC-NL

2017

De specificaties voor de Inland Electronic Navigational Charts in Nederland zijn vastgelegd in IENC-NL. Dat is een aanscherping van de internationale standaarden van de EU en de IEHG (International ENC Harmonization Group). IENC-NL is vastgesteld in 2015. Nu zijn de specificaties in de praktijk benut en daarmee getoetst op bruikbaarheid. In combinatie met een aanstaande update van de internationale standaarden was dat aanleiding voor een verkenning van een update van de Nederlandse standaard.


Digitaal Stelsel Bouw & Installatie (DSBI)

2016-2017

In opdracht van de brancheorganisaties Bouwend Nederland, Uneto-VNI, Koninklijke Hibin en Fedet is door een groep interne en externe adviseurs, waaronder Hein Corstens, onder leiding van Willem de Goeij (InfoFiciency) een visie en een globale architectuurschets voor een Digitaal Stelsel Bouw & Installatie (DSBI) ontwikkeld. Het DSBI moet door het creëren van een gemeenschappelijke informatie-infrastructuur voor de bouw- en installatiesector leiden tot een versnelde en betere digitalisering en informatisering. Deze is noodzakelijk om doelstellingen te realiseren op het gebied van duurzaamheid, productiviteitsgroei, fundamentele vernieuwing van werkprocessen, gebruikmaken van nieuwe technologische ontwikkelingen en kostenbesparing. Het DSBI betreft een samenhangend geheel van afspraken, voorzieningen en diensten, gericht op keten- en netwerksamenwerking met behulp van informatie- en communicatietechnologie. Voorbeelden zijn: samenwerking op het gebied van digitalisering, invoering van een digitaal bouwwerkdossier, betere benutting van data en het opzetten van een kennisnetwerk. Zie ook DSBI.


Gemeenten en BIM

2017

Op 23 maart 2017 vond bij het BIM loket in Delft een workshop Gemeenten en BIM plaats, mede voorbereid door CORSTENS informatiearchitectuur. Hein Corstens gaf een inleiding over het wat en waarom van BIM. Verslag en alle presentaties zijn te vinden op de website van het BIM loket. Op basis van de conclusies van de workshop zijn voorstellen in het kader van de Digitale Agenda 2020 van de VNG ontwikkeld om kennis over en inzet van BIM bij gemeenten in diverse domeinen te stimuleren. Het gaat om:
– routekaart bouwwerkinformatie voor gemeenten;
– collegiaal BIM-advies.
Deze voorstellen staan op http://depilotstarter.vng.nl/.


Informatiehuis Bouw en BIM

2016-2017

ih_bouw_17_12_15Bron: Informatiehuis Bouw, Kadaster 17-12-2016

In het Digitale Stelsel Omgevingswet (DSO) is voor ieder beleidsdomein van de Omgevingswet een informatiehuis voorzien. Er zijn informatiehuizen voor Afval, Bodem, Bouw, Cultuurhistorie, Externe Veiligheid, Geluid, Lucht, Natuur, Ruimte en Water. Een informatiehuis levert informatieproducten die nodig zijn voor besluiten met rechtsgevolgen. In het Informatiehuis Bouw, waarvan het Kadaster beoogd huismeester is, wordt BIM als leidend informatiemodel gezien. De vraag is wat dit precies betekent en hoe dit verder concreet vorm moet krijgen. CORSTENS informatiearchitectuur werkt deze vraag uit in een nadere verkenning aan de hand van literatuur, interviews en een workshop. Het resultaat is input voor de concretisering van het Informatiehuis Bouw.


Kennisportaal IENC

2016

ienc

Figuur van: René Visser (Rijkswaterstaat)

In opdracht van Rijkswaterstaat is meegewerkt aan ontwerp en ontwikkeling van een kennisportaal voor het delen en borgen van de kennis over de eisen aan en de opbouw van IENC’s (Inland Electronic Navigational Charts), navigatiekaarten voor de binnenvaart. IENC’s hebben de vorm van digitale databestanden gevuld met (geo)informatie objecten, waarmee de kaart kan worden opgebouwd.


Harmonisatie Bouwwerkinformatievoorziening

2016

HARP

In 2014 is het Rijksvastgoedbedrijf (RVB) ontstaan uit de voormalige Rijksdiensten Dienst Vastgoed Defensie, Rijksgebouwendienst, Rijksvastgoed- en ontwikkelbedrijf en de directie Rijksvastgoed. Het RVB is verantwoordelijk voor beheer en instandhouding van vastgoedobjecten in gebruik door de Nederlandse staat. Hieronder vallen onder meer ministeries, kazernes en andere defensieterreinen, rechtbanken, gevangenissen, vliegvelden, havens, belastingkantoren, monumenten, musea en paleizen. CORSTENS Informatie-architectuur is ingeschakeld als informatiearchitect voor de harmonisatie van processen, applicaties en gegevens rondom Computer Aided Design. Dit in het kader van het programma HARP: Harmonisatie Applicaties en Rijksvastgoed Processen.


Informatiemodel Systems Engineering voor de Nederlandse bouwketen (IM-SE-NL)

2015-2016

De Bouw Informatie Raad (BIR) heeft het initiatief genomen een uniforme aanpak te ontwikkelen voor systems engineering (SE) voor de Nederlandse bouwketen. Dit als hulpmiddel voor een betere interoperabiliteit. Eén van de onderdelen van die aanpak is een informatiemodel als standaard voor de informatie-uitwisseling binnen SE in de bouw.

Er worden drie varianten voorzien: een basismodel, een gevorderd model en een expert model. Het informatiemodel is vormgegeven als een conceptueel model, geïmplementeerd in UML. Doel is de overdracht van specificaties. De beoogde gebruikers zijn alle partijen in de bouwketen: opdrachtgevers, aannemers, architecten, constructeurs, installateurs, onderaannemers, producenten en leveranciers van bouwdelen en bouwmaterialen en de overheid. Het model moet alle technische en ISO 15288 processen afdekken: specificatie, ontwerp, implementatie, integratie, verificatie, validatie, gebruik, onderhoud en buitengebruikstelling.  Tevens vallen de aanpalende projectprocessen zoals configuratiemanagement, veranderingsmanagement en risicomanagement binnen de scope.

CORSTENS informatie-architectuur is ingeschakeld door de werkgroep SE-BIM van de BIR om het informatiemodel uit te werken.


Leergang Omgevingsrecht en geodata

2015-2016

CORSTENS informatiearchitectuur heeft een leergang Omgevingsrecht en geodata ontwikkeld, die  in 2016 door Kennisorganisatie Geodation in haar studieprogramma is opgenomen.

Geodation logo

Geodation verzorgt een brede opleiding op vastgoedgebied voor medewerkers bij gemeenten, samenwerkingsverbanden en andere overheden, die dagelijks op uitvoerend niveau te maken hebben met het verzamelen, verwerken, bewerken, gebruiken en verstrekken van vastgoedinformatie. Techniek, adressen, regelgeving, werkprocessen, organisatie en architectuur en tal van andere zaken komen aan de orde. Denk daarbij, naast de (basis)registraties BRK, WOZ, BAG, BGT, WKPB en de WION, ook aan zaken als rechtstoestand, bestemming, inrichting, beschikking, gebruik, beheer en belasting van vastgoed. Het leerprogramma kent twee soorten opleidingen. De diploma-opleiding geo-informant omvat drie verplichte en minimaal twee keuzeleergangen. De certificaatopleiding omvat één leergang naar keuze.

De leergang Omgevingsrecht en geodata heeft tot doel de cursist bekend te maken met de geo-informatievoorziening ten behoeve van het omgevingsrecht. Achterliggend doel is verbetering van de informatievoorziening aan iedere partij, die actief of passief betrokken is bij onze leefomgeving.

Het omgevingsrecht is veelomvattend: in principe heeft het betrekking op alle soorten ruimtelijke objecten: lucht, bodem, gebouwde omgeving, enz. enz. Daarnaast is het ook nog eens sterk in beweging, met name omdat de komende jaren zoveel mogelijk regelingen geïntegreerd zullen worden in één nieuwe Omgevingswet. Daarom wordt de leergang opgezet vanuit het perspectief van die Omgevingswet. Niettemin wordt eerst inzicht gegeven in de huidige situatie, waarin de oude wetgeving nog in werking is,  en hoe daarin te opereren. Vanuit die praktijksituatie worden handvatten verstrekt voor het aanpakken van de situatie onder de nieuwe wet. Speciale aandacht wordt besteed aan de oplossing voor de digitale informatievoorziening, die die wet operationeel moet maken: de Laan van de Leefomgeving. Zie hier de inhoudsopgave.


Elektronische Vaarkaarten en -systemen via Allianties

2013-2015

Op grond van de RIS Richtlijn van de EU dienen vaarwegbeheerders de standaard voor elektronische vaarwegkaarten volgens internationale standaarden van IHO en EU (op dit moment de Inland Ecdis standaard 2.3) te implementeren. Om ervoor te zorgen dat dat eenduidig gebeurt heeft Rijkswaterstaat besloten gefaseerd allianties aan te gaan met andere vaarwegbeheerders om voor het Nederlandse vaarwegennet eenduidige elektronische vaarkaarten beschikbaar te krijgen voor de vaarweggebruikers en het scheepvaartmanagement. Dit is een invulling van de rol van de Nationale RIS Autoriteit (NRA; RIS: River Information Services). Als opstap naar een landelijke aanpak is een samenwerking opgezet in de regio West-Nederland-Zuid met Havenmeester/Havenbedrijf Rotterdam en provincie Zuid Holland. In het kader van die samenwerking is gewerkt aan:

  • Organiseren en leiden van brainstormsessies, uitmondend in een discussienota over alternatieve oplossingsrichtingen voor de samenwerking.
  • Formuleren van een gezamenlijk eenduidig kader voor de inland elektronische navigatiekaart (IENC) op basis van de op Europees niveau afgesproken minimale inhoud (‘minimum content’) van de IENC.
  • Formuleren van kaders voor de productie en levering van IENC’s.
  • Uitwerking van de samenwerkingsvorm.
  • Uitwerking van een realiseringsmodel voor de IENC’s.
  • Leiden als scrummaster van en meewerken in een realisatieteam voor IENC, met als resultaten:
    • Nederlandse standaard (IENC-NL);
    • productie en evaluatie van test-IENC’s;
    • adviesrapport;
    • kennisdocument met beschrijving, analyse en handreikingen per feature;
    • input voor een leidraad voor vaarwegbeheerders voor de realisering en levering van IENC’s.


Objecttypenbibliotheek

2013-2014

In het kader van de implementatie van BIM (Bouwwerk Informatie Model) is door Rijkswaterstaat  een Objecttypenbibliotheek (afgekort: OTL (Object Type Library)) ontwikkeld. De OTL specificeert alle relevante objecttypen, in het bijzonder bouwwerken, infrastructurele netwerken en gebieden. Dit als basis voor de digitale beschrijving van objecten in een BIM. Ieder objecttype wordt gedefinieerd en voorzien van kenmerken. Verder worden relaties tussen objecttypen vastgelegd, in het bijzonder specialisatie en decompositie. De OTL vormt de basis voor systems engineering en asset management. Om die reden worden aan de objecttypen functies en eisen toegevoegd. CORSTENS informatie-architectuur heeft een bijdrage aan de OTL geleverd door modellering van de objecttypen.


CB-NL

Conceptenbibliotheek Gebouwde Omgeving

2012-2014

CB-NL is een op initiatief van de Nederlandse Bouwsector CB-NL ontwikkelde  eenduidige beschrijving van begrippen over de gebouwde omgeving. Men denke dan aan begrippen als deur, dak, raam, vergaderzaal, gebouw, parkeerplaats, weg, sluis, transportnetwerk en stad. De inhoud van de CB-NL is van toepassing op de gehele levenscyclus en beslaat alle deelsectoren in de bouw: de B&U, de GWW en de ruimtelijke  omgeving.  De CB-NL is opgezet als een ontologie, d.w.z. als een strikt conceptueel schema, zodat computers de begrippen en de relaties ertussen kunnen interpreteren.  De CB-NL is geen nieuwe bibliotheek naast de reeds bestaande, zoals ETIM, NEN, STABU en CROW, maar is een verbindend element tussen de bestaande bronnen. Doel is het mogelijk maken van uitwisseling van digitale objectgegevens in het kader van BIM en Asset Management. CORSTENS informatie-architectuur heeft bijdragen geleverd aan de opzet van het onderdeel Ruimtelijke Omgeving (in vervolg op het project BIM-Omgeving) en aan het toetsen van de gemodelleerde inhoud van de CB-NL.


Gebiedsmodel

2010-heden

Een gebied – een campus, industriegebied, wijk, enz. – kan beschouwd worden als een product. Op gebieden zijn daarom productmodellen van toepassing. Een productmodel is een elektronische structuur van alle relevante gegevens – inclusief geometrie – van een product gedurende de gehele levenscyclus ervan. Het wordt gebruikt om het product te ontwerpen, te onderhouden en om er allerlei informatie aan te onttrekken. Een gebiedsmodel is dus een gestructureerde informatiebasis voor alle gegevens over een gebied, een soort BIM – bouwwerkmodel – op gebiedsniveau. Aan die informatiebasis kan functionaliteit voor presentatie, informatiebeheer en analyse gekoppeld worden, zodat een gebiedsmodel uitkristalliseert tot een applicatie. CORSTENS informatie-architectuur werkt het concept Gebiedsmodel theoretisch en praktisch verder uit.


Bouwwerk- en Gebiedsmodellen in gemeentelijk perspectief

2013

BIM20130701

In opdracht van de gemeente Eindhoven is een studie uitgevoerd naar de toepassing van bouwwerkinformatiemodellen (BIM) en Gebiedsmodellen. In een concrete case is bekeken hoe het door de architect ontwikkelde BIM aangevuld kon worden met – zo mogelijk 3D – gebiedsinformatie. Uit de experimenten is naar voren gekomen dat er technisch veel mogelijkheden zijn. Zo kan het BIM geconverteerd worden naar meerdere geschikte formaten om met behulp van de aanwezige tools bij de gemeente het model in al zijn details te bekijken en te plaatsen in zijn omgeving. In de figuur  is het gebouw geplaatst in het 3D Stadsmodel van de gemeente Eindhoven. Geconcludeerd wordt dat in de huidige situatie veel  gebiedsinformatie voor de bouw- en ontwerpwereld nog te divers en te verspreid en bovendien onoverzichtelijk is.  Voorts dienen de gemeentelijke activiteiten en processen op de nieuwe methodiek afgestemd te worden. Voorgesteld wordt een omgeving (softwarematig, procesmatig en organisatorisch) in te richten, die de informatie organiseert in een ‘Gebiedsmodel’,  een digitaal model, dat alle gegevens en referenties van een bepaald gebied op een systematische manier organiseert, een soort BIM op gebiedsniveau. Zie voor meer informatie over dit project BIM en Gebiedsmodellen in de gemeente – Microvisie 15(2013)2

 

 


ENC Productspecificaties

2012-2013

In opdracht van Rijkswaterstaat zijn productspecificaties ontwikkeld voor de Electronic Navigational Charts (ENC), waarvoor Rijkswaterstaat verantwoordelijk is. Die specificaties zijn gebaseerd op de internationale  standaarden (zoals S-57) en betreffen  verschillende soorten ENC;s: Inland ENC’s, Port ENC’s en ENC’s voor verkeerscentrales. De specificaties hebben betrekking op alle betrokken topografische, hydrografische en bathymetrische onderdelen van een ENC, alsmede op schaal, referentiesystemen, updatefrequenties,  kwaliteit en metagegevens.


Architectuurverkenning ENC-Productie Rijkswaterstaat

2012-2013

  

Binnen Rijkswaterstaat worden ENC’s (Electronic Navigational Charts) geproduceerd voor de binnenwateren. In de eerste plaats gaat het om Inland ENC’s. Daarnaast worden er Port ENC’s geproduceerd. Om deze productie adequaat te realiseren dient er een nautische gegevensverzameling te bestaan, die gekenmerkt wordt door kwaliteit, efficiency, eenduidigheid, geschiktheid voor zowel de vaarweggebruikers als de beleidsmakers en gerichtheid op de juridische verplichtingen. In de architectuurverkenning wordt de huidige situatie in kaart gebracht en geëvalueerd en worden verbeteringen gespecificeerd met betrekking tot het gebruik van standaarden door verschillende partijen binnen en buiten RWS en ketensamenwerking met beheerders van basisbestanden. Er dient er een proces in gang gezet te worden, waarin alle IENC’s volgens één standaard en kwaliteitsnorm geleverd worden. Er dient dan  een duidelijke samenwerking met beheerders van basisbestanden en mogelijk met marktpartijen voor de productie van kaarten te bestaan. Samenvattend gaat het erom vanuit een situatie van ‘decentrale autonomie’ een situatie van ‘landelijke regie’ te realiseren. In de architectuurverkenning worden uitgewerkt: de context van de ENC-productie, beschrijving van de ENC-producten, informatie-architectuur, procesarchitectuur, gegevensarchitectuurapplicatie-architectuur, management & organisatie, kennis en de transformatie van IST naar SOLL. De Architectuurverkenning is op 2 april 2012 opgeleverd. Op 21 februari 2013 is een aanvulling opgeleverd.


CORA 3.0

2012

Vanaf 2009 heeft een aantal woningcorporaties gewerkt aan een gemeenschappelijke woningCOrporatie ReferentieArchitectuur (CORA). In 2012 heeft dat geleid tot versie 3.0. CORA biedt voor de sector een referentiekader voor ontwerp en implementatie van de bedrijfsinrichting en de informatievoorziening van woningcorporaties. Namens de vakvereniging NGI heeft Hein Corstens meegewerkt aan het reviewen van CORA.


 

3D Stad & Bouw

2011

Er is een model ontwikkeld voor een centrale database met geïntegreerde ruimtelijke gegevens ten behoeve van de ontwikkeling en het beheer van een grootschalige ontwikkeling, i.c. Spoorzone Tilburg. De inhoud betreft zowel de ruimtelijke objecten als de betrokken dossiers. De uitgewerkte architectuur is gebaseerd op:

  • werken in 3D
  • service georiënteeerde architectuur
  • dashboards en datawarehouse
  • GPR Stedenbouw
  • ketensamenwerking op basis van een gestructureerd bedrijfsproces (IPOR)
  • Systems Engineering
  • vigerende gegevensstandaarden voor overheid en geo-informatie
  • evolutionaire implementatie.


 

BIM-Omgeving

2009 – 2012

In opdracht van CUR Bouw & Infra is voor de Bouw Informatie Raad (BIR) een uitwerking gegeven aan de verwerking van omgevingsinformatie ten behoeve van Bouwwerkinformatiemodellen (BIM). Omgevingsinformatie is informatie over het terrein en de ondergrondse en bovengrondse omgeving van bouwwerken. In een daartoe opgericht platform van bedrijven en overheidsorganisaties zijn inventarisaties, analyses en praktijkprojecten uitgevoerd, welke hebben geresulteerd in het rapport ‘Bouwen met Omgevingsinformatie’ (CUR-rapport nr. 239, Stichting CURNET, Gouda 2011; zie http://www.sbrcurnet.nl/producten/publicaties/bouwen-met-omgevingsinformatie). In het rapport is geconcludeerd, dat  er zich met betrekking tot de uitwisselbaarheid, beschikbaarheid en bruikbaarheid van omgevingsgegevens voor de bouwwereld structurele knelpunten voordoen. Op basis van de analyses zijn oplossingen geformuleerd, zoals het opzetten van een portal voor geo-bouwinformatie, de ontwikkeling van een data dictionary voor bouwomgevingsgegevens en het integreren van gebiedsgegevens in een ‘gebiedsinformatiemodel’. Er werd samengewerkt met de 3D pilot. Hein Corstens was projectcoördinator en rapporteur. Annex dit project is de directie van het kennisnetwerk CURNET, waarvan CUR Bouw & Infra deel uitmaakt, geadviseerd over het ontplooien van initiatieven in het geo-informatiedomein.


 

 

Medische Informatie-Architectuur

2009-2012

In het kader van de werkgroep Architectuur van het internationale samenwerkingsverband Integrating the Healthcare Enterprise (IHE), gericht op integratie en interoperabiliteit van medische systemen, is gewerkt aan de operationalisatie van ziekenhuisinformatiemodellen.


 

B5 OP DE KAART

Architectuurverkenning Geo-informatie

2010

In samenwerking met Atelier HELDER Informatie Architecten heeft CORSTENS informatie-architectuur een architectuurverkenning uitgevoerd naar de toepassing, in het bijzonder vernieuwende toepassing, van geo-informatie in de vijf grote gemeenten van Noord-Brabant (Eindhoven, Tilburg, ‘s-Hertogenbosch, Breda en Helmond), ofwel de B5. Er is aandacht besteed aan vraag naar en aanbod van geo-informatie bij gemeenten in het algemeen en de B5 in het bijzonder. Enkele conclusies:

    • geo-informatie wordt nog steeds onvoldoende gebruikt in administratieve processen; geogegevens en administratieve gegevens zijn niet geïntegreerd;
    • er ontbreekt een basisregistratie openbare ruimte; deze zou zowel op beheer als ontwikkeling van die openbare ruimte betrekking moeten hebben;
    • er is nog weinig zicht op de toepassing van 3D geo-informatie en op de integratie van CAD en GIS;
  • er is behoefte aan een aspectarchitectuur geo-informatie (als aanvulling van GEMMA) bij gemeenten.

Aanbevolen wordt bij verdere ontwikkeling zoveel mogelijk gebruik te maken van de markt (bijvoorbeeld de ontwikkeling van applicaties op basis van vrijgegeven data), een Basisregistratie voor Objecten Openbare Ruimte te realiseren, in de backoffice een informatiecentrum voor geo-informatie in te richten, dat evolueert naar een stelsel van geo-services, versnelling van de toepassing van 3D, pilots uit te voeren met nieuwe technologieën als RFID, sensortechnologie, gaming, e.d. en een geo-dossier GEMMA uit te werken. Een en ander dient zoveel mogelijk in gezamenlijk verband (B5 dan wel landelijk) aangepakt te worden.


 

Onderzoek realtime bereikbaarheid centrale registers

2009

Ten behoeve van ondersteuning van het notariaat is een onderzoek uitgevoerd naar de realtime elektronische raadpleegbaarheid van relevante registers i.c. Nieuw Handelsregister, Kadaster, VIS (Verificatie identiteitsbewijzen), Insolventieregister, Curateleregister, WOZ, CAS (Centrale Archiefdienst), Centraal Testamentregister (CTR) en BAG. (Over het GBA was al voldoende bekend). De inventarisatie had betrekking op bevraagbaarheid, zoekmogelijkheden, beveiliging, kosten, contactinformatie en documentatie. Verder is bekeken hoe het notariaat met de registers werkt en welke gegevens verstrekt dienen te worden.


 

UDS

tot 2008

Ten behoeve van URBIDATA is het metainformatiesysteem UDS ontwikkeld, waarmee gegevensverzamelingen getransformeerd, geïntegreerd en gedistribueerd kunnen worden, in het bijzonder ook ruimtelijke gegevensverzamelingen.

UDS Informatiefabriek

Met behulp van UDS zijn o.a. oplossingen ontwikkeld voor gemeentelijke datawarehouses, basisregistraties (met name de BAG, Basisregistratie Adressen en Gebouwen) en nautische informatievoorziening (productie van navigatiekaarten voor de scheepvaart).